Чиябаш авылында яшәүче Нияз Минсабиров фермасында бүген бер йөзләп баш терлеге бар. ФОТО

Авылның Юхмачы янындагы юлдан ерак түгел фермер хуҗалыгы җәйрәп ята. Хәер, әлегә зур түгел ул, әмма яңарак төзелеп беткән терлекчелек корпусы, складлары, сыерлар өчен иркен кардасы белән игътибарны үзенә тартып тора. Аранда көр-тук сыерлар кай­сы ятып, кайсы баскан килеш кенә октябрьнең гаҗәеп юмарт кояшы астында “витамин” ту­плыйлар.

Машинадан төшүгә борынга печән, сенаж исе килеп бәрелде. Шундагы оясыннан иренеп кенә маэмай чыкты һәм “сәлам!” дигәнне хәтерләтеп кыска гына өреп куй­ды. Озын таш бина ишегендә ферманың хуҗасы да күренде. Нияз белән исәнләшкән арада әллә кайдан гына тәгәрәп дигәндәй өч яшь тирәсе малай пәйда булды. Ят кеше күргәч, әтисе артына качса да, бераздан батыраеп ки­теп исемен дә әйтте әле “җегет” – Солтан икән бит ул.

– Безнең төпчек, әнисе эштә. Дәү әниең белән кал, дигән идем, елый ук башлады. Ул шулай инде, гел миңа иярү ягын карый,–дип елмайды Нияз.

Үзе дә шулай әтисе Мансурның кул астында, савымчы бу­лып эшләгән әнисе Наиләнең сүзен тыңлап үскән ул. Биш баласы арасында әллә иң якы­ны, яратканы булганмы, ата кеше Ниязын авыл­да калырга үгетләгән. Өйләнгәч, берара әллә шәһәргә китәргәме дип бәргәләнеп алган Нияз, әмма бу теләге әтисенең күзләрендә яшь бөртекләре җемелдәүгә сүнгән. Бәхете – тор­мыш иптәше Гөлназ да, һич каруланмый­ча, моңарчы яшәгән, эшләгән шәһәрен таш­лап, Чиябашка килен булып төшкән, һәм, халык әйтмешли, шул йортта таш булган.

– Мәктәптән соң һөнәр училищесын­да укыдым, аннары әти янына эшкә кайт­тым. Ул инде фермер булып теркәлгән иде. Башта үсемлекчелек белән шөгыльләндек: 220 гектар җиребез бар иде, район башлыгы Александр Федорович ярдәме белән аны 300 гектарга җиткердек. Тора-бара терлекләр асрый башларга ка­рар иттек. Эшен дәвам итүче фермер буларак грант отып, бөтен бул­ган акчабызны кушып менә шушы биналар­ны төзеп чыктык,–дип сөйләде Нияз ничек фермер булып китүе хакында.

 Бүген аның бер йөзләп баш терле­ге бар, шуларның унысы гына сөт бирә әлегә. Мулланур Вахитовтан килеп эшләүче Гүзәл Саликова белән Гөлсинә Хәйретдинова сава аларны. Шушы сыерларның сөте эшчеләргә (тагын ике терлекче, бер каравылчы Минса­бировта эшле һәм ашлы булган) айны­кын айга 12 меңәр сум тирәсе хезмәт хакы түләргә мөмкинлек бирә. Нияз эшчеләрен бик мактый, ышанычлы кешеләр, ди.

–Ветеринарыгыз юк ахры, терлекләр авырып китсә нишлисең?– дип соравыма Нияз гаҗәпкә калдырып мондый җавап бирде:

–Юхмачы ветеринария пункты бик кирәк чакта ярдәм итә, терлекләрне ти­кшереп тора. Ә болай мин үзем дә күп нәрсәне эшли алам, өйрәндем. Трахе­яга укол да ясыйм, даруларны да кул астында тотам.

Саудыра торган сыерлары әлегә аз, билгеле. Әмма өметләре зурдан. Чи­стайдан, Әлмәттән буаз таналар алып кайтканнар, араларында симменталь токымлылары да шактый. Исән-сау бозаулап, сөт бирә башласалар, фер­мер тазага басар иде билгеле. Беренче бозаулары да бар, “малайларын” са­тып җибәргәннәр, ә ике теше бозауны бик кадерләп үстерәләр – үз таналары, аннары сыерлары булачак бит алар. Терлекләр ясалма каплатылган, шулай да Нияз көтүенә үгез алып җибәрү ту­рында да уйлана, сыерларга күңеллерәк булсын, ди.

–Терлекләргә азык кайдан, ничек җиткерәсез?–дип сорадым Нияздан.

–Печәнгә һәм сенажга үләнне үзебез үстерәбез. “Яшь көч” җәмгыяте белән килешеп эшлибез, Фәнис абый Хәмитов бик булыша. Салам, бөртекне шул хуҗалыктан алабыз. Бөртек быел кыйммәтрәк, ярый әле шактый гына үз запасыбыз бар. Кыр эшләрен төгәлләдем. Үзем тракторчы да бит әле мин. Киләсе елга кукуруз чәчәргә дип 45 гектар мәйданны сукалап калдыр­дым,–дип тәфсилләп җавап бирде ул. Гомумән, Нияз ачык күңелле егет, сора­уларга теләп җавап бирә.

Без аның белән каравылчы бүлмәсендә сөйләшкән арада Солтан шундагы тапчанга кырын ятып кына әтисе смартфоныннан мультфильм карап алды. Тыныч, сабыр бала икән, олылар әңгәмәсенә ник бер сүз кы­стырсын. Ахырга таба, дөрес, нинди­дер баз хакында әйтеп куйды. “Сенаж базы турында әйтүе, сез килгәнче шун­да эшләгән идек,”–дип аңлатты Нияз улының сабыйларча сөйләмен.

–Чиябаш халкы ферма коруыгыз­га ничек карады соң? Үзеңә тискәре мөнәсәбәт сизмисеңме?–дип сораш­тыруымны дәвам итәм. Бу сорау юк­тан гына бирелмәде, билгеле, чөнки кайбер фермер хуҗалыкларын, озак уйлап тормыйча, авыл эченә үк төзеп куючылар да бар. Нәтиҗәдә күп санлы терлек асралган ул фермалар күрше- күлән өчен шактый уңайсызлыклар тудыра (үзенчәлекле ис, тирес өемнәре, янәшәдә булса, сулыкларны пычрату).

–Без эшкә керешкәнче авылдашлар белән киңәшләштек. Авыл советы йорттан-йортка кереп, кул куйды­рып йөрде. Рәхмәт авылдашларга, ба­рысы да диярлек хуплады гына. Әле сөенделәр дә, фермасыз авыл авыл мени, эшләгез генә, диештеләр. Өлкән апалар бирегә килеп карап йөриләр, чиста, матур, диләр, мондый фермада без дә эшләр идек әле, дип әйтәләр. Ан­нары, безнең биналар авылдан шактый читтә урнашкан бит, беркемгә комача­уламыйбыз,–ди Нияз.

Яшь фермерның хуҗалыгы әле аяк­ка басып кына килә. Шактый нәрсәләр җитешми дә. Әйтик, Нияз терлек азыгы ваклаткыч (“миксер”) алырга кызыга. Тәкъдим итүчеләр дә бар, әмма әлегә акча җитми, ди ул. Анысы да булыр, ты­рышалар, эшләп торалар бит.

…Солтан тәмам түземсезләнеп, безне тышка чыгарга дип әйдәде. “Сабый бит әле, сыер сөзәр дип курыкмыйсыңмы?”–дип борчылам. “Терлекләр тими аңа, ул сыерларны ашатып та йөри әле,”–дип шаккатыра әтисе.

Бергәләп сыерлар янына киттек, шунда әтиле-уллы Минсабировларны рәсемгә төшереп алдым. Вакыт дигәнең бик тиз үтә бит ул. Кем белә, бәлки бүген йөгереп уйнап кына йөргән малай үсеп җитәр дә, әтисенә алмашка килеп, гаилә бизнесын (бәлки ул вакытта инде агрохолдинг булып җитешерләр) үз ку­лына алыр?! Дәү әтисе Мансурның хол­кы әтисе Ниязга күчкән бит әле, Солтан да сынатмас шәт…